කොන්ඩම් උපත් පාලනය සහ ආරක්ෂිත ලිංගික ඇසුර සඳහා ප්‍රධානතම ක්‍රමයක් වුවත්, කොන්ඩම් මගින් ඇත්තටම Mycoplasma සහ Chlamydia ආසාදන වළක්වා ගත හැකිදැයි බොහෝ දෙනෙකුට සැකයක් පවතී.
කෙටි පිළිතුර නම්: කොන්ඩම් යනු ඔබට ඇති හොඳම ආරක්ෂක ක්‍රමවලින් එකක් වුවද, එය මැජික් ආරක්ෂක පලිහක් නොවේ. මේ සම්බන්ධයෙන් විද්‍යාත්මකව ඔප්පු කරන ලද සත්‍යය පහත දැක්වේ.
Mycoplasma සහ Chlamydia යනු කුමක්ද?
Chlamydia (සාමාන්‍යයෙන් Chlamydia trachomatis) සහ Mycoplasma genitalium යනු මුත්‍රා මාර්ගය, ගැබ්ගෙල, ගුද මාර්ගය සහ උගුර ආසාදනය කළ හැකි ලිංගිකව සම්ප්‍රේෂණය වන ආසාදන (STIs) වේ.
බොහෝ විට, මෙම ආසාදන මුලදී කිසිදු රෝග ලක්ෂණයක් නොපෙන්වයි. රෝග ලක්ෂණ මතු වුවහොත්, ඒවාට ශ්‍රාවයන් පිටවීම, මුත්‍රා කිරීමේදී දැවිල්ල, ශ්‍රෝණි වේදනාව හෝ ලිංගික සම්බන්ධකම් වලින් පසු ලේ පිටවීම ඇතුළත් විය හැකිය.
ප්‍රතිකාර නොකළ ආසාදන නිසා ශ්‍රෝණි ප්‍රදාහය (pelvic inflammatory disease), වඳභාවය සහ වෙනත් ලිංගිකව සම්ප්‍රේෂණය වන ආසාදන ඇතිවීමේ අවදානම වැඩි විය හැකිය.
කොන්ඩම් ඔබට ආරක්ෂාව සපයන්නේ කෙසේද?
බාහිර (පිරිමි) සහ අභ්‍යන්තර (කාන්තා) කොන්ඩම් මගින් ශරීර තරල සහ ශ්ලේෂ්මල පටල අතර සම්බන්ධතා අඩු කරන භෞතික බාධකයක් නිර්මාණය කරයි.
මෙය වැදගත් වන්නේ Chlamydia සහ Mycoplasma ප්‍රධාන වශයෙන් සෘජු ලිංගික සම්බන්ධතා සහ ලිංගික තරල හුවමාරුව හරහා පැතිරෙන බැවිනි.
නිවැරදිව සහ නිරන්තරයෙන් භාවිතා කළහොත්, කොන්ඩම්:
-
- යෝනි මාර්ගය සහ ගුද ලිංගික සම්බන්ධතා වලදී Chlamydia සහ Mycoplasma සම්ප්‍රේෂණය වීමේ අවදානම බෙහෙවින් අඩු කරයි.
-
- ගොනෝරියා (gonorrhea) සහ HIV වැනි තරල හරහා සම්ප්‍රේෂණය වන වෙනත් බොහෝ STIs වලට එරෙහිව ස්ථිර ආරක්ෂාවක් සපයයි.
-
- කිසිදු පද්ධතිමය අතුරු ආබාධයකින් තොරව උපත් පාලනයට උපකාරී වේ.
කොන්ඩම් වලට කළ නොහැකි දේ (සහ අවදානම ශුන්‍ය නොවන්නේ ඇයි)
100% ක් නොවේ: කොන්ඩමය කැඩී යාම, ලිස්සා යාම හෝ ප්‍රමාද වී (ලිංගික සම්බන්ධතා ආරම්භ වූ පසු) පැළඳීම නිසා ආසාදනය වීමට ඉඩ ඇත.
මුඛ සංසර්ගයේ අවදානම: ක්ලැමීඩියා උගුර ආසාදනය කළ හැකිය. Mycoplasma උගුර ආසාදනය කිරීම එතරම් සුලභ නොවුණත් එය කළ හැකිය. මුඛ සංසර්ගයේදී කොන්ඩම් සහ dental dams භාවිතා කිරීම අවදානම අඩු කරයි.
සමෙන්-සමට පැතිරීම: සමහර STIs (උදා: හර්පීස් සහ HPV) කොන්ඩමයකින් ආවරණය නොවන ප්‍රදේශ වලින් සම්ප්‍රේෂණය විය හැකිය. මෙය Chlamydia හෝ Mycoplasma සඳහා ප්‍රධාන මාර්ගය නොවුණත්, කිසිදු ක්‍රමයක් 100% ක් පරිපූර්ණ නොවන බව එයින් පැහැදිලි වේ.
Fomites (නිශ්චල වස්තු) ගැටලුවක් නොවේ: අන්තර්ජාලයේ ඇති මිථ්‍යාවන්ට පටහැනිව, වැසිකිලි ආසන, නාන තටාක හෝ පොදු ඇඳුම් වලින් Chlamydia හෝ Mycoplasma ආසාදනය වීම අතිශයින්ම අපහසුය. මෙම බැක්ටීරියා ශරීරයෙන් පිටත හොඳින් නොනැසී පවතී. සැබෑ අවදානම ඇත්තේ අනාරක්ෂිත ලිංගික සම්බන්ධතා වලිනි. දරු ප්‍රසූතියේදී Chlamydia මවගෙන් දරුවාට (vertical transmission) සම්ප්‍රේෂණය විය හැකිය. එබැවින් ගර්භණී සමයේදී පරීක්ෂණ කිරීම වැදගත් වේ.
කොන්ඩම් භාවිතා කිරීමේ නිවැරදි පියවර (සැබෑ ජීවිතයේ සාර්ථකත්වය සඳහා)
කොන්ඩම් ආරක්ෂාව රඳා පවතින්නේ තාක්ෂණය මතය. මෙන්න ඉක්මන් පියවරෙන්-පියවර චෙක්පතක්:
සම්බන්ධතාවට පෙර
-
- ගුණාත්මක භාවය තෝරා ගන්න: විශ්වාසදායක වෙළඳ නාමයකින් කොන්ඩම් මිලදී ගන්න. ලිස්සා යාම හෝ කැඩී යාම වැළැක්වීමට නිවැරදි ප්‍රමාණය තෝරන්න.
-
- දින සහ ඇසුරුම පරීක්ෂා කරන්න: කල් ඉකුත් වූ හෝ හානි වූ කොන්ඩම් භාවිතා නොකරන්න. ඇසුරුම තුළ වාතය “කොට්ටයක්” (air “pillow”) තිබේදැයි පරීක්ෂා කරන්න.
-
- නිවැරදි ලිහිසි තෙල් භාවිතා කරන්න: ජලය හෝ සිලිකොන් පදනම් වූ ලිහිසි තෙල් භාවිතා කරන්න. තෙල් මත පදනම් වූ නිෂ්පාදන (ලෝෂන් හෝ පෙට්‍රෝලියම් ජෙලි වැනි) රබර් (latex) දුර්වල කළ හැකිය.
සම්බන්ධතාව අතරතුර
-
- ආරම්භයේදීම පළඳින්න: ඕනෑම ලිංගික සම්බන්ධතාවකට පෙර කොන්ඩමය පළඳින්න.
-
- අග නිකටක් අල්ලන්න: වාතය ඉවත් කිරීමට කොන්ඩමයේ කෙළවරේ ඇති කුඩා ගොට්ට (reservoir tip) මිරිකා, පසුව එය ශිෂ්ණයේ පාදම දක්වා පහළට පෙරළන්න. අභ්‍යන්තර කොන්ඩම් සඳහා, වැසූ කෙළවර සෙමින් යෝනියට හෝ ගුද මාර්ගයට ඇතුළු කරන්න; විවෘත මුදුව බාධකයක් ලෙස පිටත රැඳී ඇත.
-
- එකක් පමණක්: කිසි විටෙකත් කොන්ඩම් දෙකක් “දෙගුණ” නොකරන්න—එය ඝර්ෂණය සහ කැඩී යාම වැඩි කරයි.
-
- දක්ෂ ලෙස මාරු කරන්න: ගුද ලිංගික සම්බන්ධතා වලින් යෝනි ලිංගික සම්බන්ධතා වලට මාරු වන්නේ නම්, බැක්ටීරියා සම්ප්‍රේෂණය වැළැක්වීමට නව කොන්ඩමයක් භාවිතා කරන්න.
සම්බන්ධතාවෙන් පසු
-
- පාදම අල්ලා ගන්න: තරලය පිටවීම වැළැක්වීම සඳහා කොන්ඩමය පාදමේ තද කර ගෙනම, ශිෂ්ණය තවමත් උද්දීපනයව තිබියදී පිටතට ගන්න.
-
- ගැට ගසා ඉවතලන්න: ගැට ගසා, ටිෂූ එකකින් ඔතා කුණු කූඩයට දමන්න (වැසිකිළියට නොවේ).
අමතර ආරක්ෂිත ලිංගික මෙවලම්
- මුඛ සංසර්ගය සඳහා අභ්‍යන්තර කොන්ඩම් (internal condoms) හෝ dental dams භාවිතා කිරීම ගැන සලකා බලන්න.
- HPV සහ හෙපටයිටිස් B (hepatitis B) සඳහා එන්නත් ලබා ගන්න.
- සහකරුවන් සමඟ STI පරීක්ෂණ ඉතිහාසය සහ මෑත ප්‍රතිඵල ගැන කතා කරන්න.
- නව හෝ බහු සහකරුවන් සිටින විට, සහකරුවන්ගේ සංඛ්‍යාව සීමා කරන්න හෝ නිරන්තරයෙන් කොන්ඩම් භාවිතා කරන්න.
පරීක්ෂණ සහ ප්‍රතිකාර: ඔබගේ පරීක්ෂණ ප්‍රතිඵලය ධනාත්මක නම්
- පරීක්ෂණ සරලයි: Chlamydia සහ Mycoplasma පරීක්ෂණ සාමාන්‍යයෙන් මුත්‍රා සාම්පලයක් හෝ ස්වැබ් එකක් (යෝනි, ගැබ්ගෙල, මුත්‍රා මාර්ගය, ගුද මාර්ගය හෝ උගුර) භාවිතා කරයි.
- කවුරුන් පරීක්ෂා කළ යුතුද: වයස අවුරුදු 25 ට අඩු ලිංගිකව ක්‍රියාකාරී පුද්ගලයන් (සහ වැඩි අවදානමක් ඇති අනෙක් අය) අවම වශයෙන් වසරකට වරක් Chlamydia සඳහා පරීක්ෂා කළ යුතුය; ඔබට රෝග ලක්ෂණ හෝ නව සහකරුවෙකු සිටී නම් ඉක්මනින් පරීක්ෂා කරන්න. රෝග ලක්ෂණ පවතින විට හෝ Chlamydia/ගොනෝරියා පරීක්ෂණ සෘණාත්මක වුවද කෝපය දිගටම පවතින විට Mycoplasma පරීක්ෂණ සලකා බලනු ලැබේ.
- ප්‍රතිකාර ඵලදායී වේ: Chlamydia සාමාන්‍යයෙන් doxycycline වැනි ප්‍රතිජීවක සමඟ ප්‍රතිකාර කරනු ලැබේ. Mycoplasma genitalium ප්‍රතිජීවක ප්‍රතිරෝධය නිසා ටිකක් සංකීර්ණ විය හැක; සායනිකව බොහෝ විට දෙපියවර ප්‍රවේශයක් භාවිතා කරන අතර අවශ්‍ය නම් moxifloxacin නියම කළ හැක. ඔප්පු නොකළ ප්‍රතිකාර ක්‍රම වලින් වළකින්න—සෞඛ්‍ය සේවා වෘත්තිකයෙකු විසින් නියම කරන ලද, විද්‍යාත්මකව ඔප්පු කරන ලද ප්‍රතිජීවක පමණක් භාවිතා කරන්න.
- ලිංගික සම්බන්ධතා නවතා සහකරුවන්ට දැනුම් දෙන්න: ඔබ සහ ඔබේ සහකරුවන් ප්‍රතිකාර සම්පූර්ණ කරන තෙක් සහ නිර්දේශිත පශ්චාත් පරීක්ෂණ කරන තෙක් ලිංගික ක්‍රියාකාරකම් වලින් වළකින්න. සහකරුට ප්‍රතිකාර කිරීමෙන් නැවත ආසාදනය වීම වළක්වා ගත හැකිය.
- නැවත පරීක්ෂා කරන්න: Chlamydia සඳහා, ඔබ සම්පූර්ණයෙන් සුව වී ඇති බව තහවුරු කර ගැනීමට සහ නැවත ආසාදනයක් සිදුවී ඇත්නම් එය ඉක්මනින් හඳුනා ගැනීමට මාස තුනකින් පමණ නැවත පරීක්ෂා කරන්න.
පොදු ප්‍රශ්න සඳහා කෙටි පිළිතුරු
- කොන්ඩම් මගින් Mycoplasma සහ Chlamydia වළක්වයිද? නිවැරදිව භාවිතා කළ විට ඒවා අවදානම සැලකිය යුතු ලෙස අඩු කරයි, නමුත් කිසිදු ක්‍රමයක් 100% ක් සාර්ථක නොවේ.
- මට මෙම ආසාදන වැසිකිලි ආසනයකින් හෝ පොදු තුවා වලින් ලබා ගත හැකිද? එය ඉතා අපහසුයි. ඒ වෙනුවට ආරක්ෂිත ලිංගික ඇසුර සහ නිතිපතා පරීක්ෂා කිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කරන්න.
- මම උපත් පාලනය (birth control) භාවිතා කරන්නේ නම් මට කොන්ඩම් අවශ්‍යද? ඔව්—උපත් පාලනය ගැබ් ගැනීම වළක්වයි, STIs නොවේ.
- මුඛ සංසර්ගයේදී කොන්ඩම් ගැන කුමක් කිව හැකිද? ඔව්, ඒවා මුඛ Chlamydia සඳහා අවදානම අඩු කරයි; dental dams මුඛ-යෝනි හෝ මුඛ-ගුද සම්බන්ධතා සඳහා උපකාරී වේ.
ඔබ මතක තබා ගත යුතු සැලැස්ම
- සෑම විටම, ලිංගික ක්‍රියාවලියේ ආරම්භයේ සිට අවසානය දක්වා කොන්ඩම් භාවිතා කරන්න.
- ඔබට සුදුසු ප්‍රමාණය සහ පියවර ඉගෙන ගන්න; හොඳ තත්ත්වයේ කොන්ඩම් සහ ලිහිසි තෙල් අතේ තබා ගන්න.
- විශේෂයෙන් ඔබ අවුරුදු 25ට අඩු නම්, නව සහකරුවන් සිටී නම්, හෝ රෝග ලක්ෂණ ඇත්නම් නිතිපතා STI පරීක්ෂණ කර ගන්න.
- ඔබගේ පරීක්ෂණ ප්‍රතිඵලය ධනාත්මක නම්, ඔබේ වෛද්‍යවරයාගේ ප්‍රතිකාර සැලැස්ම අනුගමනය කර සහකරුවන්ට දැනුම් දෙන්න.
Condoms යනු Chlamydia සහ Mycoplasma ආසාදන වැළැක්වීම සඳහා අප සතුව ඇති වඩාත්ම ඵලදායී, පහසුවෙන් ලබා ගත හැකි මෙවලම් වලින් එකකි—නමුත් ඔබ ඒවා නිවැරදිව සහ නිරන්තරයෙන් භාවිතා කළ යුතුය.
එය නිතිපතා පරීක්ෂණ සහ අවංක සංවාද සමඟ යුගල කිරීමෙන්, ඔබ ඔබේ ලිංගික සෞඛ්‍යයට වාසිදායක ලෙස කටයුතු කරනු ඇත. ඔබගේ ඊළඟ ලිංගික සම්බන්ධතාවය සමඟ එය ආරම්භ කරන්න: හොඳ කොන්ඩමයක්, නිවැරදි ලිහිසි තෙල් සහ හොඳ සැලැස්මක්. ඔබේ අනාගත ඔබට එයට ස්තූති කරනු ඇත.
