එලෝන් මස්ක්ට අයත් SpaceX සමාගමේ අධිවේගී, අඩු ප්‍රමාද අන්තර්ජාල සේවාව වන Starlink දැන් ශ්‍රී ලංකාවේ නිල වශයෙන්ම ක්‍රියාත්මක වේ. එලෝන් මස්ක් විසින්ම පසුගිය බදාදා X (කලින් ට්විටර්) සමාජ මාධ්‍ය වේදිකාවේ පළ කළ පණිවිඩයක් මගින් මේ බව තහවුරු කරන ලදි.
නිල වශයෙන් දියත් කිරීම සහ බලපත්‍රය
මස්ක් සිය පණිවිඩයේ “Starlink දැන් ශ්‍රී ලංකාවේ ලබා ගත හැකියි!” (“Starlink now available in Sri Lanka!”) යනුවෙන් සඳහන් කර තිබුණි. තවද, Starlink හි නිල ගිණුමෙන් පළ කළ, ශ්‍රී ලංකා සිතියමේ සියලුම ප්‍රදේශ ‘ලබා ගත හැකියි’ (available) ලෙස සලකුණු කර ඇති පෝස්ට් එකක් ද ඔහු බෙදාගෙන තිබුණි.
ශ්‍රී ලංකා විදුලි සංදේශ නියාමන කොමිෂන් සභාව (TRCSL) විසින් Starlink Lanka (පුද්ගලික) සමාගමට 2024 අගෝස්තු 14 වන දින “විදුලි සංදේශ සේවා සපයන” බලපත්‍රයක් ලබා දී තිබුණි. මෙය දිවයින පුරා චන්ද්‍රිකා මත පදනම් වූ අන්තර්ජාල සේවා සැපයීමට සමාගමට බලය ලබා දෙයි.
Starlink හි විශේෂත්වය සහ වාසි
Starlink හි චන්ද්‍රිකා අන්තර්ජාලය, දැනට ශ්‍රී ලංකාවේ පවතින ෆයිබර්-ඔප්ටික් අන්තර්ජාල සේවාවන්ට වඩා වේගවත් වන අතර, සැලකිය යුතු ලෙස අඩු ප්‍රමාදයක් (low-latency) සහිත වේ. මෙහි ප්‍රධාන වාසිය වන්නේ ගෝලීය වශයෙන් ප්‍රවේශ වීමේ හැකියාවයි. සාම්ප්‍රදායික යටිතල පහසුකම් සීමිත හෝ නොමැති දුරස්ථ හා අඩු පහසුකම් සහිත ප්‍රදේශවලටද අන්තර්ජාල පහසුකම් ලබා දීමට Starlink සමත් වේ.
කලාපීය සහ ගෝලීය ව්‍යාප්තිය
මෙම දියත් කිරීමත් සමඟ, ශ්‍රී ලංකාව දකුණු ආසියාවේ Starlink අන්තර්ජාල සේවා ලැබූ තුන්වන රට බවට පත් විය. මීට පෙර භූතානයට සහ බංග්ලාදේශයට Starlink සේවා ලැබී තිබුණි. ඉන්දියාවේද සිය සේවා දියත් කිරීමට Starlink ආසන්න වෙමින් සිටී.
Starlink අන්තර්ජාලය සපයනු ලබන්නේ පෘථිවිය වටා කක්ෂගත වන චන්ද්‍රිකා ජාලයක් හරහාය. සමාගම දැනට චන්ද්‍රිකා 6,750 කට අධික සංඛ්‍යාවක් කක්ෂයේ තබා ගනිමින්, ලොව විශාලතම චන්ද්‍රිකා සමූහය ක්‍රියාත්මක කරයි.
ආසියාවේදී Starlink සේවා දැනටමත් මොංගෝලියාව, ජපානය, පිලිපීනය, මැලේසියාව, ඉන්දුනීසියාව, ජෝර්දානය, යේමනය සහ අසර්බයිජානය ඇතුළු රටවල් කිහිපයක ලබා ගත හැකිය. ගෝලීය වශයෙන්, එය රටවල් 100 කට අධික සංඛ්‍යාවක භාවිතා කරන්නන්ට සේවා සපයන අතර, නේවාසික (Residential) සහ රෝමිං (Roaming) අන්තර්ජාල සැලසුම් දෙකම පිරිනමයි. නේවාසික සැලසුම් සාමාන්‍යයෙන් Residential Lite (අඩු දත්ත අවශ්‍යතා සඳහා) සහ Residential (වැඩි භාවිතය සඳහා) ලෙස කාණ්ඩ දෙකකින් යුක්ත වේ.
Starlink හි මෙම පැමිණීම ශ්‍රී ලංකාවේ අන්තර්ජාල සම්බන්ධතාවයේ නව පරිච්ඡේදයක් සනිටුහන් කරනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ. විශේෂයෙන් දුෂ්කර ප්‍රදේශවලට අන්තර්ජාල පහසුකම් ලබා දීම තුළින් රටේ ඩිජිටල්කරණයට සැලකිය යුතු දායකත්වයක් ලැබෙනු ඇත.
