පසුගිය මාසයේ 260 දෙනෙකුගේ ජීවිත බිලිගත් Air India ගුවන් යානා අනතුරට හේතුව ගුවන් යානයේ engines වලට fuel supply එක කපා හැරීම බව air india plane crash report එකකින් හෙළි වී තිබෙනවා.
London බලා පියාසර කිරීමට තිබූ මෙම ගුවන් යානය Ahmedabad airport එකෙන් ගුවන්ගත වී මොහොතකින් නැවත පොළොවට කඩා වැටුනා. එහි සිටි එකම එක් මගියෙකු හැර අනෙක් සියලු දෙනාම මිය ගියා.
ඉන්දියාවේ Aircraft Accident Investigation Bureau එකේ report එකට අනුව, Boeing 787 Dreamliner ගුවන් යානයේ cockpit එකේ තිබූ fuel control switches ක්‍රියාත්මක කිරීම නිසා engines වලට fuel සැපයුම ඇනහිට තිබෙනවා. මෙම switches මිනිසෙකු විසින් ක්‍රියාත්මක කළාද නැත්නම් වෙනත් ආකාරයකින් ක්‍රියාත්මක වුණාද යන්න report එකේ සඳහන් වෙන්නේ නැහැ.
Investigators ලාට ගුවන් යානයේ “black box” එකෙන් තොරතුරු ගන්න හැකිවෙලා තියෙනවා. ඒකේ පැය 49ක flight data සහ අනතුර සිදුවුණු අවස්ථාව ඇතුළුව පැය දෙකක cockpit audio තියෙනවා.
Report එකට අනුව, ගුවන් යානය පැයට 180 knots වේගයකට ළඟා වූ විට engines දෙකේම fuel cutoff switches “එකක් පිටුපස එකක් තත්පර 01ක පරතරයකින් RUN එකේ ඉඳන් CUTOFF ස්ථානයට මාරු වෙලා තියෙනවා.”
“Cockpit හඬ පටිගත කිරීමේදී, එක් pilot කෙනෙක් අනිත් කෙනාගෙන් ‘ඇයි cutoff කළේ’ කියලා අහනවා ඇහෙනවා. අනිත් pilot ‘මම එහෙම කළේ නැහැ’ කියලා respond කරලා තියෙනවා” කියලා report එකේ සඳහන් වෙනවා.
ටික වෙලාවකට පස්සේ, switches ආපසු හරවලා, engines නැවත power up වෙමින් තිබුණු වෙලාවේ තමයි crash එක සිදුවෙලා තියෙන්නේ.
787 ගුවන් යානයේ, fuel cutoff switches පිහිටා තියෙන්නේ pilots ලා දෙදෙනාගේම seats අතරේ, throttle levers වලට පිටුපසින්. ඒවායේ දෙපස metal bar එකක් සහ locking mechanism එකක් තියෙන්නේ accidental cutoff එකක් වළක්වන්නයි.
Airport footage වලින් පේන විදිහට, Ram Air Turbine කියන emergency power source එක ගුවන් යානය ගුවන්ගත වීමේදී ක්‍රියාත්මක වෙලා තියෙනවා කියලා report එකේ සඳහන්. ඒක වෙලා තියෙන්නේ ප්ලේන් එක උස අඩු වෙන්න පටන් අරන්, ගුවන් තොටුපළේ තාප්පෙ පනින්නත් කලින්.
Engines නැවත ක්‍රියාත්මක වෙන්න ට්‍රයි කරලා තත්පර කීපයකින්, එක් pilot කෙනෙක් “MAYDAY MAYDAY MAYDAY” කියලා කෑගහලා තියෙනවා. Controller එකෙන් ගුවන් යානයේ callsign එක ඇහුවත්, response එකක් ලැබිලා නැහැ.
ගුවන් ආරක්ෂණ විශේෂඥයෙක් වන ඩේවිඩ් සූසි කියන විදිහට මේ ෆියුල් ස්විචස් හදලා තියෙන්නේ හිතලම කට් කරන්න විතරයිලු. අහම්බෙන් ස්විචස් ඔක්කොම ඕෆ් වුණු අවස්ථා “අතිශයින්ම දුර්ලභයි” කියලා ඔහු කියනවා.
ගුවන් යානයේ captain 56 හැවිරිදි කෙනෙක්. ඔහු පැය 15,000කට වඩා පියාසර කරලා තියෙනවා. First officer 32 හැවිරිදි කෙනෙක්. ඔහුට පැය 3,400කට වඩා flying hours තියෙනවා.
Investigators ලා දැකලා තියෙනවා, wreckage එකේ තිබුණු equipment වල settings ගුවන්ගත වීම සඳහා සාමාන්‍යයි කියලා. Plane එකේ fuel එකත් ටෙස්ට් කරලා තියෙනවා. ඒ වගේම flight path එක ආසන්නයේ කිසිම කුරුළු ක්‍රියාකාරකමක් තිබිලත් නැහැ.
ගුවන් යානයේ takeoff weight එක අවසර ලත් සීමාවන් ඇතුළේ තිබිලා තියෙනවා. ඒ වගේම “Dangerous Goods” තිබිලත් නැහැ. Wings වල flaps අංශක 5ක position එකේ තිබිලා තියෙනවා. ඒක takeoff එකට හරි. Landing gear lever එකත් පහළ position එකේ තිබිලා.
වම් engine එක මාර්තු 26 වෙනිදා installed කරලා තියෙනවා. දකුණු engine එක මැයි 1 වෙනිදා.
Air India ගුවන් යානා අනතුරින් මියගිය කෙනෙක්ගේ ඥාතියෙක් වන Naresh Maheswari, ANI news agency එකට කියලා තියෙන්නේ “අපේ පවුල්වල අය නැති වුණේ මේ වගේ නොසැලකිලිමත්කම් නිසා නම්, අපි බලනවා ඒ වගේ දේවල් ආයෙත් සිද්ධ නොවෙන්න වගබලා ගන්න” කියලා.
Air India ප්ලේන් එක Ahmedabad වල Sardar Vallabhbhai Patel International Airport එකෙන් තමයි take off වුණේ. Boeing 787-8 Dreamliner එක London Gatwick බලා ගමන් කරන්න නියමිතව තිබුණා.
Air India සමාගම කියනවා, ඔවුන් රිපෝට් එක පිළිගන්නවා කියලා. ඒ වගේම මේ පරීක්ෂණවලට දිගටම උදව් කරනවා කියලා ඔවුන් කිව්වා. “අපි මේ සිද්ධියෙන් පීඩා විඳින පවුල් සමඟ ඉන්නවා. අපි ඒ අයගේ දුක බෙදාගන්නවා” කියලා එයාර් ඉන්දියා සමාගම X සමාජ ජාලයට පෝස්ට් කරලා තිබුණා.
