සාමාන්‍ය එන්නත් වල වගේම මේ එන්නතෙත්, ශරීරයට උපදෙස් දෙනවා පිළිකා සෛල හඳුනගන්න පුළුවන් ප්‍රෝටීන හදන්න. මේ නිසා අපේ ඇඟේ ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය මේ ප්‍රෝටීන හඳුනගෙන, පිළිකා සෛල විතරක් විනාශ කරනවා.
එන්නත කොච්චර සාර්ථකද?
TASS රුසියානු ප්‍රවෘත්ති ආයතනයට අනුව, මෙම එන්නත වසර ගණනාවක් පුරා පර්යේෂණ සහ පූර්ව-සායනික පරීක්ෂණ සඳහා ලක් කර ඇත. මේ වන විට එම පරීක්ෂණ වලින් ලැබී ඇති ප්‍රතිඵල ඉතා බලාපොරොත්තු සහගතය. එන්නත නැවත නැවත ලබා දුන්නද එය ආරක්ෂිත බවත්, සමහර අවස්ථාවලදී පිළිකා වර්ගය අනුව සියයට 60 සිට 80 දක්වා පිළිකා ගෙඩි හැකිලීමට හෝ වර්ධනය මන්දගාමී කිරීමට උපකාරී වන බවත් පරීක්ෂණ වලින් අනාවරණය වී ඇත. එන්නත ලබාගත් රෝගීන්ගේ දිවි රැක ගැනීමේ හැකියාව වැඩි වූ බවද පර්යේෂකයෝ පෙන්වා දෙති.
මෙම එන්නත මූලික වශයෙන් මහා බඩවැලේ පිළිකා (colorectal cancer) සඳහා යොදා ගැනීමට නියමිතය. එසේම මොළයේ ග්ලියෝබ්ලාස්ටෝමා (glioblastoma) සහ මෙලනෝමා (melanoma) වැනි වෙනත් වේගයෙන් වර්ධනය වන පිළිකා සඳහාද පර්යේෂණ කටයුතු සිදු වෙමින් පවතී.
කෙසේ වෙතත්, මෙම එන්නත පුළුල් රෝගී කණ්ඩායම් අතර සාර්ථකද යන්න තහවුරු කිරීමට තවදුරටත් පුළුල් පරිමාණයේ දෙවන සහ තෙවන අදියරේ සායනික පරීක්ෂණ අවශ්‍ය බව විශේෂඥයින් පෙන්වා දෙයි.
මෙම එන්නත ක්‍රියා කරන්නේ කෙසේද?
මෙම එන්නත නිර්මාණය කර ඇත්තේ COVID-19 එන්නත් සඳහා ද යොදාගත් mRNA තාක්ෂණය භාවිතයෙන් වීම විශේෂත්වයකි. සාමාන්‍ය එන්නත් මෙන් දුර්වල හෝ අක්‍රිය කරන ලද වෛරස් කොටස් වෙනුවට, mRNA එන්නත් මඟින් ශරීරයට ජානමය උපදෙස් ලබා දේ. මෙම උපදෙස් මඟින් ශරීරයේ සෛල වලට ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියට තර්ජනයක් ලෙස හඳුනාගත හැකි නිශ්චිත ප්‍රතිදේහජනක (antigens) ප්‍රෝටීනයක් නිපදවීමට උගන්වයි. ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය එම ප්‍රතිදේහජනක හඳුනාගත් පසු, ඒවාට පහර දීමට ප්‍රතිදේහ නිපදවනු ලබයි.
පිළිකා ප්‍රතිකාර සඳහා මෙය යොදා ගැනීමේදී, මෙම ප්‍රතිදේහජනක පිළිකා සෛල මත පිහිටා ඇත. මෙම එන්නත මඟින් පුහුණු වූ ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියට නිරෝගී සෛල වලට හානි නොකර පිළිකා සෛල පමණක් හඳුනාගෙන විනාශ කළ හැකි බව අපේක්ෂා කෙරේ. මෙය පිළිකා සෛල මෙන්ම නිරෝගී පටක වලටද හානි කරන රසායනික චිකිත්සාව (chemotherapy) හා සසඳන විට විශාල වෙනසක් පෙන්නුම් කරයි.
ලෝකයේ අනෙකුත් රටවල් ද මෙවැනි පිළිකා එන්නත් පිළිබඳ පර්යේෂණ සිදු කරයි. එක් එක් රෝගියාගේ පිළිකාවට ආවේණික වූ ප්‍රතිදේහජනක ඉලක්ක කර ගනිමින් මෙම එන්නත් සකස් කළ හැකි වීම තවත් වාසියකි.
වෙනත් පිළිකා එන්නත් තිබේද?
ඔව්, රුසියාව පමණක් නොව, තවත් බොහෝ රටවල් පිළිකා එන්නත් සංවර්ධනය කරමින් සිටී. 2023 දී එක්සත් රාජධානියේ ජාතික සෞඛ්‍ය සේවය (NHS) විසින් BioNTech ඖෂධ සමාගම සමඟ එක්ව පිළිකා එන්නත් ආරම්භක වැඩසටහනක් (Cancer Vaccine Launch Pad) දියත් කරන ලදී.
එක්සත් ජනපදයේ ආහාර හා ඖෂධ පරිපාලනය (FDA) මෙතෙක් අනුමත කර ඇත්තේ එක් පිළිකා එන්නතක් පමණි. එය 2010 දී පුරස්ථි ග්‍රන්ථි පිළිකා (prostate cancer) සඳහා අනුමත කරන ලද Sipuleucel-T නම් එන්නතයි. මෙම එන්නත මඟින් රෝගියාගේ ජීවිතය මාස හතරකින් පමණක් දීර්ඝ කළ බව වාර්තා විය.
ලොව පුරා මේ වන විට පිළිකා එන්නත් සඳහා සායනික පරීක්ෂණ 120කට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් සිදුවෙමින් පවතින අතර, ඒවා ප්‍රධාන වශයෙන් පෙනහළු, පියයුරු, පුරස්ථි ග්‍රන්ථි, මෙලනෝමා, අග්න්‍යාශය සහ මොළයේ පිළිකා කෙරෙහි අවධානය යොමු කර ඇත.
රුසියානු එන්නත තවදුරටත් නියාමන අනුමැතීන් ලබා ගන්නේ නම්, එය පිළිකාවට එරෙහි ගෝලීය සටනේ ප්‍රධාන සන්ධිස්ථානයක් වනු ඇත.
