ඔබ අසා තියෙනවද “බටලන්ද වාර්තාව” කියන වචන දෙක? අසා තිබ්බාම නම්, ඒක අහන්න හොඳ කතාවක් නෙමේ කියලා මතක ඇති. බටලන්ද වාර්තාව කියන්නෙ 1980 දශකයේ අග භාගයේ, ශ්‍රී ලංකාව හරියටම ගිනි ගන්නවා වගේ තිබුණු කාලෙක සිදු වු අඳුරු සිදුවීම්වලට අදාළ වාර්තාවක්. මේ ලිපියෙන් අපි බටලන්ද වධකාගාරයේ ඇත්තටම මොනා වුණාද, ඒකට හේතු මොනවද, ඒ වාර්තාවෙන් අපිට ගන්න පුලුවන් පාඩම් මොනවද කියලා හොයලා බලමු.
බටලන්ද කියන්නේ මොකක්ද?
කැලණිය අසළ තියෙන නගරයක් තමයි බටලන්ද. හැබැයි මෙතෙක් බටලන්ද කියන්නේ තවත් නමක් උනාට – වධකාගාරයක්” කියන නමත් බටලන්ද හා බැදී තිබෙනවා. 1988-89 අතර ජේ.වී.පී. ත්‍රස්ත ක්‍රියා පාලනය කරන්න කියලා, රජය විසින් බටලන්දේ විශේෂ බලකායක් හැදුවා. ඒ බලකාය, ජේ.වී.පී කියලා සැක කරන අය රඳවාගෙන, බරපතළ වධ වලට ලක් කළා කියලා චෝදනා තිබුණා.
ඒ කාලෙ දේශපාලන තත්ත්වය කොහොමද?
1987-1989 මේ කාලය ශ්‍රී ලංකාවට නවත්තන්න බැරිව තිබූ වාතාවරණයක්. ජේ.වී.පී. ත්‍රස්ත ක්‍රියාකරුවන් එවකට රජය විනාශ කර දැමීමට උත්සාහ කළා. ඒකට පිළිතුරු වශයෙන්, රජය බරපතළ යුධමය ක්‍රියාමාර්ග ගත්තා. මේ අතරතුර විශේෂ බලකා, රහස් අංශ, පොලිස් බලකා රට පුරා කැරලි පාලනය කරන්න යෙදුණා. ඒ අතරින් බටලන්ද වගේ ස්ථානවල නීතිවිරෝධී ක්‍රියාවලියකින් සැකකරුවන් වධයට ලක් කළා කියලා කියවුණා.
බටලන්ද වාර්තාව එළියට ආවේ කොහොමද?
1994දී චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග ජනාධිපතිවෙලා, මෙහෙම වධ මධ්‍යස්ථාන තිබුණාද? තිබුණොත් ඒවා පිළිබඳව ඇත්ත කුමක්ද කියලා දැනගන්න, විශේෂ කොමිසමක් පත් කළා. ඒක තමයි “බටලන්ද විමර්ශන කොමිසම”.
Justice Tissa Dias Bandaranaikeගේ නායකත්වයෙන් හැදූ මේ කොමිසමට, විවිධ මිනිසුන්ගේ සාක්ෂි, පොලිස් නිලධාරීන්ගේ ප්‍රකාශ, වධකාගාරයෙන් ජීවිතය බේරාගත් සැකකරුවන්ගේ අත්දැකීම් වැනි දේවල් රැස් කළා.
වාර්තාවෙන් මොනවද කියන්නේ?
බටලන්ද වාර්තාව කියන්නේ මේ තොරතුරු සාරාංශ කරලා, බොහෝ වැදගත් අදහස් තියෙන වාර්තාවක්.
ඒ වාර්තාවෙන් කියන විශේෂ දේවල් මෙහෙමයි:
- බටලන්දෙ නිවෙස් කිහිපයක්, unofficial detention centers ලෙස භාවිතා කළා.
- අවිධිමත්ව සැකකරුවන් රඳවාගෙන, වතුරේ ගිල්වීම, විදුලි සැර වැද්දවීම වැනි තවත් භයානක වධ ක්‍රම භාවිතා කළා.
- ඒ වධ ක්‍රියාවලට දේශපාලන බලධාරීන්ගේ සෘජු හෝ වක්‍රකාරයෙන් සම්බන්ධතාවයක් තිබෙන්න පුළුවන් බවට දැක්වුණා.
- මෙම වධකාගාරයට වගකිව යුතු අයව හඳුනාගෙන, නීතිමය ක්‍රියාමාර්ග ගත යුතුයි කියලා වාර්තාවෙන් යෝජනා කළා.
බටලන්ද සහ රනිල් වික්‍රමසිංහගේ නම?
ඒ කාලයේදී අමාත්‍යවරයෙකු වශයෙන් රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා මෙම වධකාගාරයට සම්බන්ධ වූ බවත්, ඔහුගේ නම වාර්තාවට ඇතුළත් වුණත්, ඔහු මිනිසුන්ට වධ දීමට හෝ මරා දැමීමට සෘජුව වගකීමක් නැහැ කියලා පෙන්නුවත්, වගකීම යනු වධදීම කළාද කියන එක විතරක් නෙමෙයි, ඒවා වලට පිටුපසින් සිට උදව් කලාද, බලය දුන්නාද, නිශ්ශබ්දව සිටියාද කියන එකත් සලකා බලන්න වෙනවා.
අද අපිට මෙයින් ගන්න තියෙන පාඩම් මොනවද?
බටලන්ද වාර්තාව කියන්නේ අපිට ගොඩක් දේවල් මතක් කරන්න තියෙන එකක්:
- වධ දීම, බලය භාවිතය සහ දේශපාලන පීඩනය කියන වචන 1980-1990 කාලයට පමනක් අයත් දෙයක් නෙවෙයි. ඒවා ඕනෑම කාලෙක, ඕනෑම රටක එළියට එන්න පුළුවන්.
- රාජ්‍ය බලය සීමාකළ යුතුයි. හුඟාක් වචන, නීති, සහිත පාලනයක් තිබිය යුතුයි.
- මිනිස් අයිතිවාසිකම් කියන්නේ දේශපාලනික මතභේදාත්මක දෙයක් නෙමෙයි – ඒවා සෑම ජීවියකුටම තියෙන අයිතියක්.
අපි හැමෝටම තියෙන්න ඕනේ මතකයක් – වධදීම් කරපු අයව හඳුනා ගන්න, ඔවුන්ට විරුද්ධව නීතිය යටතේ ක්‍රියා කරන්න. ඒකෙන්ම තමයි අපිට යළි මෙවැනි අවාසනාවන්ත තත්ත්වයන් වලට යාම වළක්වා ගන්න පුළුවන්.
බටලන්ද වාර්තාව – අඳුරු ඉතිහාසයක්. ඒත් ඒක අමතක නොවෙන්න ඕනේ. ඒක අපිට සිහිපත් කරන්නෙ මිනිස්කම, යුක්තිය, සහ සත්‍යය කියන වටිනාකම්.
